بازگشت پنجشنبه ها به مدرسه ها

مهدی بهلولی،روزنامه آرمان،21 دی 92

شاید پس از گذشت سه سال از اجرای طرح تعطیلی مدرسه ها در روزهای پنجشنبه،روشن ترین سخنی که بتوان درباره ی آن گفت این است که این طرح به افزایش کیفیت آموزشی نینجامیده است. و این درست بر خلاف نظر هواداران این طرح است که به ویژه در روزهای آغازین اجرای آن می گفتند که با تعطیلی پنجشنبه ها،کیفیت آموزش مدرسه ای،بالاتر می رود. برای نمونه،مهدی نوید دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش،در سال 90 و در دفاع از این برنامه گفت : "تعطیلی پنجشنبه ها یکی از بخش های تحول بنیادین در آموزش و پرورش است و هدف از اجرای آن،ایجاد ارتباط بیشتر دانش‌آموزان به ویژه در دوره ابتدایی با والدین است... رضایتمندی معلم و ارتقاء علمی معلمان با تعطیلی پنج‌شنبه‌ها در افزایش کیفیت آموزش موثر خواهد بود و آثار مثبت آن را در قسمت‌های مختلف تعلیم و تربیت خواهیم دید."... 

 

شاید پس از گذشت سه سال از اجرای طرح تعطیلی مدرسه ها در روزهای پنجشنبه،روشن ترین سخنی که بتوان درباره ی آن گفت این است که این طرح به افزایش کیفیت آموزشی نینجامیده است. و این درست بر خلاف نظر هواداران این طرح است که به ویژه در روزهای آغازین اجرای آن می گفتند که با تعطیلی پنجشنبه ها،کیفیت آموزش مدرسه ای،بالاتر می رود. برای نمونه،مهدی نوید دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش،در سال 90 و در دفاع از این برنامه گفت : "تعطیلی پنجشنبه ها یکی از بخش های تحول بنیادین در آموزش و پرورش است و هدف از اجرای آن،ایجاد ارتباط بیشتر دانش‌آموزان به ویژه در دوره ابتدایی با والدین است... رضایتمندی معلم و ارتقاء علمی معلمان با تعطیلی پنج‌شنبه‌ها در افزایش کیفیت آموزش موثر خواهد بود و آثار مثبت آن را در قسمت‌های مختلف تعلیم و تربیت خواهیم دید."

 اما از دید این نگارنده،مهم ترین دلیل نادرستی تعطیلی پنجشنبه ها این است که با اجرای این برنامه،بدون کاستن از حجم و شمار کتاب های درسی،یک روز از زمان آموزشی کم گردید،و این یعنی فشرده سازی بیش از پیش آموزش. این فشرده سازی،که با افزودن زنگ چهارم به برنامه ی روزانه ی مدرسه ها انچام پذیرفت،با شرایط کنونی بسیاری از مدرسه های دولتی ما هماهنگ نیست. یعنی به دلیل کمبود امکانات رفاهی و فضای آموزشی درخور برای استراحت و تغذیه ی دانش آموزان و آموزگاران،زنگ چهارم،کیفیت و بازده مناسب آموزشی را ندارد. درون مایه ی انتزاعی بیشتر کتاب های درسی و روش سنتی تدریس هم،از دیگر عامل هایی است که سخت بر خستگی دانش آموزان در زنگ چهارم می افزاید. بیشتر دانش آموزان و آموزگاران،در زنگ چهارم،دچار خستگی چشمگیری می شوند و آشکارا،کیفیت آموزش پایین می آید و بیشتر زمان این زنگ،در اندیشه ی به پایان رسیدن وقت کلاس،سپری می گردد. زنگ چهارم در مدرسه هایی می تواند تشکیل گردد و سودمند افتد که هم فضا و امکانات رفاهی مدرسه،و هم مسآله ی تغذیه،برای دانش آموز و آموزگار،فراهم باشد. افزون بر این که آموزش نیز،گیرا و کاربردی باشد. متآسفانه این شرایط - و شرایط بسیار دیگری،که به ویژه در آموزش و مدرسه های نوین امروزی دنیا،از آنها سخن ها می رود- آنچنان که باید و شاید،در بسیاری از مدرسه های دولتی کنونی کشور وجود ندارند و بیشتر انرژی دانش آموزان در سه زنگ نخست به پایان می رسد.

 از این رو و پس از گذشت سه سال از اجرای آن،چنین انتظار رفته و می رود که آموزش و پرورش با بررسی علمی پیامدهای این برنامه،به روشنگری دقیق درباره ی آن بپردازد و تصمیمی سنجیده درباره اش بگیرد. اما چند روز پیش علی اصغر فانی،وزیر آموزش و پرورش،درباره ی تعطیلی پنجشنبه ها و در گفت و گو با خبرگزاری ایسنا گفت : " طرحی جدید برای فعالیت‌های فوق برنامه پنج شنبه‌ها از سال 93 در نظر گرفته شده است.  اگر بتوانیم از شش روز هفته یک روز را به گونه‌ای برنامه‌ریزی کنیم که دانش آموزان با خودشان به مدرسه کتاب نبرند و به فعالیت‌های فوق برنامه از جمله هنر،ورزش و مهارتهای زندگی بپردازند،می‌توان تعطیلی پنج شنبه‌ها را مفیدتر کرد. کمیته‌ای از بین معاونان وزارتخانه برای بررسی روشهای غیرمستقیم تربیتی انتخاب شده است است تا برای یک روز برنامه دانش آموزان در طول هفته برنامه‌ریزی کنند که چنانچه طراحی آن به نتیجه برسد،از سال آینده این طرح به صورت آزمایشی در تعدادی از مدارس کشور اجرا خواهد شد."

 ناگفته نماند که این طرح،پیش از این و پس از یک سال از آغاز اجرای تعطیلی پنجشنبه ها،از زبان برخی نمایندگان مخالف مجلس هم شنیده شد : "مقرر شد روزهای پنج‌شنبه به عنوان ساعات کاری برای بهره‌ گیری در حوزه تربیتی، کلاس‌های فوق برنامه و کارهای اردویی و نظایر آن استفاده شود،همچنین مقرر شد که آموزش و پرورش ظرف ماه‌های آینده گزارش تدوین برنامه‌های مدارس در خصوص نحوه فعالیت در امور پرورشی را به کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس ارائه دهد."( عباس مقتدایی،سخنگوی کمیسیون آموزش مجلس)

   گفتنی است برخی از دانش آموزان،با مدیریت درست خود و خانواده شان،از تعطیلی پنجشنبه ها،برای سر و سامان دادن به کار آموزشی هفتگی شان بهره می گیرند- گرچه در سال های گذشته،از زبان بسیاری پدر و مادران هم شنیده شد که دو روز تعطیلی پیاپی،در واقع،ایست و گسستی زیان آور،در آموزش فرزندانشان است. اما از سویی تعطیلی پنجشنبه ها،همچنین زمان رفع خستگی آموزش فشرده ی پنج روزه است. در طرح کنونی اما،قرار براین است که روزهای پنجشنبه،مدرسه ها تعطیل نباشند ولی "آموزشی" هم نباشند. چنین برنامه ای،همزمان،هم پیامدهای منفی فشرده سازی آموزش را دارد و هم از دانش آموزانی که با برنامه ریزی از تعطیلی پنجشنبه ها،بهره می گرفتند،این زمان را خواهد ستاند.  

 http://www.armandaily.ir/?NPN_Id=503&pageno=5