منبع: روزنامه روزان 7 شهریور 94 صفحه اجتماعی
اعتیاد به باور بسیاری ضعف اراده و مشکل اخلاقی است. این اعتقاد از دیر باز به طور سنتی در بیشتر جوامع از جمله جامعه ما وجود داشته و بر اساس همین باور با فرد معتاد برخورد شده است. در بین خانواده ها نیز چنین باوری وجود داشته و دارد و این نوع نگاه از نسلی به نسل دیگر انتقال پیدا کرده است. حتی در بین مسئولین و کار به دستان جامعه همین نگاه به اعتیاد و معتاد رواج داشته و دارد. در این دیدگاه برخورد با فرد معتاد ،برخورد با بیمار نیست بلکه برخورد با مجرم است. یعنی فرد معتاد ، نه یک معتاد که یک مجرم است . فرد مجرم را به مجازات می رسانند نه اینکه به دنبال درمانش باشند. متاسفانه خانواده ها نیز تا حد بسیاری اینگونه می اندیشند.در این فرصت بیشتر به تاثیر و تاثر اعتیاد بر خانواده ها و راهکارهای پیش روی خانواده ها برای برخورد با فرد معتاد و چگونگی طی کردن روند بهبود توسط این فرد در داخل خانواده می پردازیم
خانواده ای که در خود فرد معتادی را دارد ، به احتمال بسیار همراه با فرد معتاد به مرور زمان بیمار می شود. یعنی پیامدهای بیماری اعتیاد که بر فرد معتاد اثر گذار است و باعث می شود که در ویژگیهای شخصیتی او تغییرات صورت گیرد به مرورزمان بر دیگر اعضای خانواده موثر واقع می شود و از نظر افکار و رفتار ، دیگر اعضای خانواده نیز همانند فرد معتاد می شوند. خانواده ای که یکی از اعضایش معتاد است به مرور و به دلیل نا آگاهی ممکن است همانند فرد معتاد دچار مشکل شوند. اگر اعضای خانواده ای دچار ویژگیهای زیر شوند می توان گفت که در چرخه معیوب بیماری اعتیاد گرفتار شده اند.
1- خانواده سعی در کنترل رفتار عضو معتاد و تغییر دادن او دارد 2- تمرکز بر کارهای عضو معتاد خانواده و عواقب کارهای او 3- مقصر دانستن عضو معتاد در زمینه ی اعتیادش 4- احساس شرمندگی از اینکه عضوی از خانواده معتاد شده است و یا کم اهمیت جلوه دادن اعتیاد عضو خانواده . 5-قطع ارتباطات با دیگران برای اینکه کسی از اعتیاد عضو خانواده خبر دار نشود 6- توجیه رفتار های فرد معتاد و حمایت بیش از حد از او برای اینکه پیامدهای رفتار معتاد گونه را کم اثر نمایند 7- ترس و اضطراب همیشگی از رفتارهای احتمالی عضو معتاد خانواده. و ...! این نوع عمل کردن توسط اعضای خانواده معتادان نشان از این دارد که دیگر ا عضای خانواده از بیماری اعتیاد عضو خانواده شان بی نسیب نمانده اند و به نوعی آنها نیز عوارض این بیماری را در خود دارند. درست است که سایر اعضای خانواده مواد مخدر مصرف نمی کنند اما پیامدهای مصرف مواد یک عضو در خانواده بر دیگران تاثیر گذاشته است و آنها نیز بدون اینکه خودشان بدانند در چرخه بیماری اعتیاد گرفتار شده اند،حال شاید این چرخه به مصرف مواد ختم نشود اما بر زندگی اعضای خانواده اثر گذار است.
اگر یکی از والدین در خانواده اعتیاد داشته باشد ،بر کودکان آن خانواده تاثیر خواهد گذاشت. کودکان در این نوع خانواده ها به کمبود اعتماد به نفس، تنهایی، احساس گناه ، نا امیدی ، درماندگی،نگرانی از رها شدن ، افسردگی و ... دچار می شوند. در روابط اجتماعی و تحصیلی به مشکل برخورد می کنند و زمینه ی گرایش به مواد مخدر و اعتیاد فعال در آنها بسیار زیاد است.همسر فرد معتاد نیز هم از نظر روحی و روانی هم از نظر روابط اجتماعی و اقتصادی درگیر بحرانهای مختلف می شود. دچار شدن به این نوع مشکلات و مسائل خود زمینه ی گرایش به مصرف مواد مخدر و اعتیاد فعال را به همراه دارد. موارد بسیار زیادی از همسرانی را داریم که به دلیل ناآگاهی از چگونگی بیماری اعتیاد و برخورد با فرد معتاد در چرخه اعتیاد گرفتار و در نهایت به مصرف مواد مخدر کشیده شده اند.به طور کلی اعتیاد می تواند بر خانواده این تاثیرات داشته باشد. از جمله : 1-تغییر در مقررات خانواده 2- به وجود آمدن مقررات جدید در خانواده 3- تغییر در احساسات و تغییر جهت آن به سمت مخرب بودن 4- تاثیر بر اعضای خانواده از جمله کودکان نوجوانان و همسران . در بیشتر خانواده هایی که یکی از اعضایشان به بیماری اعتیاد دچار است، نه تنها فرد معتاد کمک موثری از طرف خانواده دریافت نمی کند، بلکه به مرور این فرد معتاد است که خانواده را به پیامدهای بیماری اعتیاد آلوده می کند. این زمانی است که خانواده در چرخه ی رفتارهای اعتیادی گرفتار می شود و نه تنها به فرد معتاد که به سایر اعضا نیز نمی تواند کمکی کند. در اینگونه خانواده ها ست که می توان خانواده بیمار است و حتی بیماری اعتیاد ،بیماری خانوادگی است. یعنی نه تنها خانواده یک بیمار ندارد بلکه همه ی اعضا بیمار می شوند. بهتر است خانواده برای جلوگیری از شیوع بیماری در خانواده ،مهارتهایی راکسب نماید.بنابر این خانواده هایی که معتاد دارند قبل از هر اقدامی بهتر است با مشاورانی که در زمینه بیماری اعتیاد و درمان و بهبودی آن تخصص دارند مشاوره نمایند تا بتوانند به عضو بیمار خانواده کمک نمایند.خانواده برای کمک کردن به فرد بیمار می بایست اقداماتی انجام دهد.اولین مرحله کمک به فرد معتاد در یک خانواده این است که به فرد معتاد به عنوان یک بیمار نگاه شود. در مرحله دوم بیماری بعد از پذیرش اعتیاد به عنوان یک بیماری ، باید برای انجام اقداماتی که بیمار برای بهبودی نیاز مند است |آماده باشد. ور در نهایت در تمام مدت روند بهبودی عضو بیمار خانواده را با کمک و حمایت افراد آگاه طی نمایند.